Modernista

Mimaride modernleşmenin farklı coğrafyalardaki etkilerini incelediğimizde, akımın en önemli ayaklarından biri İspanya olmaktadır. Katalonya’da Modernista (Modernizm) ismini alan hareket, öncesindeki mimari stillerden, Barselona şehrinin bağlarını, bir anlamda koparmıştır. Bu kopukluk ve yenilenme, kendini yapıların üretim ve görünüşünde bariz oranda göstermiştir. Modernizm, genel anlamda klasisizmden uzaklaşmak anlamına geldiği gibi, izlenimcilik ve gerçekçilikten ayrılmayı da simgelemektedir.

Sanayi Devrimi ile meydana gelen toplum yaşamı ve ekonomideki omurgasal değişim, yalnızca günlük yaşamı- çalışma düzenini değil; şehrin yapısını, mimarisini ve bu mimaride kullanılan malzeme çeşitliliğini de etkilemiştir. Tarihteki süregelen aşamalar gözlemlendiğinde, Modernista hareketinin, Barselona’ya her yönden nüfuz etmesi bu bağlamda değerlendirilmektedir.

İspanya’da düzenlenen ilk uluslararası sergi olan 1888 Expo Fuarı için, Barselona’da kent, topluca mimari yapılaşmaya yönelmiş; bu durum şehrin silüetinin değişmesini hızlandırmıştır.

Sanayi Devrimi ve Expo sergisinin yanında; Amerika’ya göç edince oradaki Modern Üsluptan etkilenip ülkeye dönmüş burjuvalar, milli duygularla ülkelerinde farklılık yaratmak amacıyla, kültür, sanat ve mimariye yatırım yapmıştır.

Özellikle bu dönemde, Barselona’nın kökenlerini aldığı Katalonya’nın değerleri ön plana çıkartılmış ve toplum tarafından destek görmüştür. Burjuvazinin, kültür ve sanatı özellikle burada desteklemesinin nedeni; merkezi yönetimle anlaşmazlık içinde olan Katalanları desteklemektir. Büyüme döneminde, şehrin sur dışına düzensiz şekilde taşmasını önlemek için grid yapısında gelişmeyi öngören Cerda Planı isimli şehir planlaması devreye girmiştir.

Modernizm hareketi, Barselona’da, sanatta ve düşüncede kendini gösterirken; mimaride en üst noktasına ulaşarak bir akım haline gelmiştir. Kullanılan malzemelerde ortaya çıkan renk patlaması, dekoratif taşkınlık, fantastik romanları çağrıştıracak kadar kıvrımlı ve dalgalı formlardan oluşan orijinal mimari, tam olarak bu stili tanımlar.

Farklılığın mimarisi, Gaudi’nin ustalığıyla Casa Batllo’nun cephesinde yansıtılmıştır. Doğadan ilham alınarak özgün malzemelerin harmanlanmasıyla bu cephe meydana gelmiştir. Casa Batllo, Katalan kültürünü temsil eden önemli yapılardan biri olarak kabul edilmektedir.

Akımın geliştiği süreçte, Katalan Modernizmi’ni temsil eden pek çok mimar, Barselona şehrinde yapılarıyla iz bırakmıştır. (Lluis Domenech i Montoner, Josep Puig i Cadafalch ve mimarların dahisi Antoni Gaudi.)

Bir sonraki yazımızda Gaudi ve eserlerini mercek altına alacağız.

Casa Batllo

Not: Bu yazı ilk kez https://archistory-perladarte.blogspot.com/2021/10/modernista.html adresinde yayınlanmıştır.

İnci Şelale KIROĞLU
İç Mimar ve Çevre Tasarımcısı