Renk Teorisi Kısa Giriş Ve Renk Terimleri
Dünya, yalnız renkler dünyasıdır.
Sanat, renk dünyası içindir.
-SADETTİN ÇAĞLARCA
Renk teorisi, hangi renklerin birlikte iyi göründüğünü belirlemek için kullanılan sanat ve bilimin pratik bir kombinasyonudur.
Renk teorisi, rengi kullanmanın sanatıdır. Birlikte iyi görünen ve göz zevkimizi bozmayacak renk eşleşmelerine renk uyumu denir.
Renk biliminin asıl temellerini atanlar:
- Aristoteles: M.Ö. 4.yüzyıl, gökkuşağının renklerini gözlemleyerek renkleri sınıflandırdı,
- Isaac Newton: 17.yüzyıl, cam prizma deneyleri,
- J.C.Le Blon: 18.yüzyıl,
- Moses Harris: 18.yüzyıl,
- Johann Heinrich Lambert: 18.yüzyıl,
- Johann Wolfgang von Goethe:19.yüzyıl, Renk Öğretisi(Kitap),
- Philipp Otto Runge: 19.yüzyıl,
- Johannes Itten: 19.yüzyıl,
- Michel-Eugene Chevreul: 19.yüzyıl,
- Ogden Rood :19.yüzyıl,
- Thomas Young: 19.yüzyıl,
- Herman von Helmholtz: 19.yüzyıl,
- James Clerk Maxwell: 19.yüzyıl,
- Edwald Hering: 20.yüzyıl,
- Edwin Hering: 20.yüzyıl,
- Manfred Richter: 20.yüzyıl,
- Albert Munsell: 20.yüzyıl,
- Wilhelm Ostwald: 20.yüzyıl,
- Josef Albers: 20.yüzyıl,
Renk teorileri hakkındaki çalışmaları sanat akımları ve ressamların renk kullanımları üzerinde önemli farklılıklar yaratmıştır.
Renkler arasındaki ilişkiyi gösteren ve renk uyumlarında yardımcı olan renk tekerliği renk teorisinin temelini oluşturmaktadır. İki tür renk tekerliği vardır RGB ve CMYK’dır.
(Kaynak: https://www.mediafrontier.ch/blog/cmyk-vs-rgb/)
Renk Kombinasyonları/Renk Armonisi
Farklı renk kombinasyonları, renk teorisini ve renk psikolojisini kullanarak farklı ruh hallerini veya tonları uyandırmaktadır.
Tamamlayıcı Renkler/İkili Renk Armonisi
Renk tekerleğinin karşı taraflarında olan iki renktir. Bu iki renk birbirine komşudur.
Örneğin: Turuncu-Mavi, Sarı-Mor, Kırmızı-Yeşil…
Not: Çapraz tamamlayıcı renkler, ayrılmış tamamlayıcı renkler olarak da karşınıza çıkabilir.
Tek Renkli/Monokrom
Üç ton, bir temel rengin tonları ve renk tonlarıdır. Bir renge siyah ya da beyaz eklenerek elde edilen tonlarla oluşturulan renk uyumudur. Tek renk armonisi, monokrom renk armonisi adıyla da bilinir.
Analog Renk Armonisi
Renk çemberine/çarkına göz attığımızda yan yana olan renkleri görürüz. Bu yan yana duran renkler kullanıldığında analog renk harmonisi oluşmuş olur.
Üçlü Renk Armonisi/ Triadik
Renk Çemberine yerleştirilen bir eşkenar üçgenin köşelerine denk gelen renklerle oluşturulan armonidir. Renk tekerleğinde eşit aralıklı üç renktir. Çember üzerinde birbirlerine eşit uzaklıkta bulunan ana ve ara renk grupları üçlü armoniye örnek gösterilebilir. Bir başka örnek ise mavi, sarı, kırmızı üzerine bir üçgen çizerek triadik renkler oluşturulabilir. Oluşturulabilecek bu renkler yüksek kontrastlı bir renk düzeni ortaya çıkar. Dikkat çekici renk paletleri de oluşturulabilir.
Dörtlü Renk Armonisi/ Tetradik
Renk çemberine yerleştirilen bir dikdörtgen veya karenin köşelerine denk gelen renklerin oluşturduğu uyumdur. Dörtlü armoni, renk çarkının yapısı dolayısıyla iki tamamlayıcı renk grubundan oluşur. Renk tekerleğinde eşit aralıklı dört rengin, tetradik renk şemaları kalındır.
Renk çarkı/tekerleği üç kısma ayrılmaktadır. Bunlar birincil, ikincil ve üçüncül renklerdir.
Birincil Renkler
Doğada saf olarak bulunan renklere ana renkler diyoruz. Bu renkler karışım olarak elde edilmeden bulunuyor. Ana renkler kırmızı, sarı ve mavidir.
İkincil Renkler
İkincil renkler iki birincil rengin (ana renk) karıştırılmasıyla oluşan renklerdir. Üç tane ikincil renk vardır. Bunlar; siyan, magenta ve sarı’dır.
Işığı karıştırdığınızda;
- ✔ Kırmızı + Yeşil = Sarı
- ✔ Yeşil + Mavi = Siyan
- ✔ Mavi + Kırmızı = Magenta oluşur.
Üçüncül Renkler
Üçüncül renkler, ikincil bir rengin birincil bir renk ile karışımından oluşmaktadır. Rgb tekerleğinde altı tane üçüncül renk bulunmaktadır: Chartreuse, yeşil, bahar yeşili, masmavi, menekşe, gül rengidir.
Bu yazımda da buraya kadar anlatmak istedim. Renk tonu, baskıda renklerin nasıl düzenlenmesi gerektiğini, renk tonlarına girmek istemedim çünkü resim ve renkler konusunda yeterli deneyimim yok bu yüzden yazımı burada bitirmek istiyorum.
Teşekkür ediyorum okuma sabrınız için.
İçmimar Feyzanur Azar
Kaynaklar:
https://www.matbuu.com/blog/renk-teorisi.html