Mimarlıkta Sanal Gerçeklik

Hızla gelişen dünyamızda, teknoloji yaşantımızı büyük ölçüde şekillendiriyor. Teknolojik gelişmeler mesleklerin uygulanma şeklini de değiştirebiliyor. Mimarlık mesleği teknolojiyle paralel değişmek zorunda olan bir meslek. Sadece kağıt üzerine el çizimiyle anlattığımız mimari projeler; bilgisayar teknolojisinin hayatımıza girmesiyle bilgisayar ortamında çizimler, hatta gerçeğe yakın 3d proje görselleri ile anlatması ve anlaşılması daha kolay hale gelmiştir. Günümüz teknolojisinin getirdiği imkanlar bugün daha fazlası olabileceğini söylüyor. Sanal gerçeklik, mimarlık alanında da devrim yaratacak.

Okuyacağınız bu metinde sanal gerçekliğin mimarideki yerini beş başlık altında inceledik, ufuk açıcı okumalar.

Sanal Gerçeklik Nedir?
Sanal Gerçeklik Mimarlıkta Nasıl Kullanılıyor?
Mimaride Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Getireceği Avantajlar Nelerdir?
Dünyada Bu İşi Yapanlar Neler Yapıyor?
Mimarlıkta Sanal Gerçekliğin Geleceği?

1 – Sanal Gerçeklik Nedir?

Sanal gerçeklik, görüntüleri iki boyutlu ekrandan algılamak yerine 3 boyutlu ortamda deneyimlemeye yarayan bir teknolojidir. Derinlik algısının da işin içine girmesiyle kurgulanan sanal ortamın içerisinde fiziken yer alabilme imkanı vermiştir.

İngilizcesi Virtual Reality (VR), uzun yıllar üzerinde çalışılan son yıllarda ilgiyi üzerinde toplamayı başarmış bir teknolojidir. Bunda bilgisayar görüntüleme teknolojisi ve grafik ara yüzlerinin önemli ölçüde iyileşmesinin büyük bir katkısı vardır. Sanal gerçeklik teknolojisi artık makul bir fiyatla ulaşılabilir noktaya geldi. Başa takılan hafif ekranların taşınabilirliği, ağır ve hantal olan eski kulaklıklara göre geliştirilmesi, hareket takibi için kızılötesi sensörler ve çok yönlü koşu bantları gibi çevre birimleri, kullanıcının sanal ortamda hareket etmesine ve nesnelerle etkileşime girmesine izin vermesi sanal gerçeklik teknolojisine olan talebi arttırdı.

2 – Sanal Gerçeklik Mimarlıkta Nasıl Kullanılıyor?

Bir bilgisayarın ekranından görebildiğimiz kadarıyla, 2 boyutta kalan çizimler, renderlar ve simülasyonlardan sonra sanal gerçeklik kullanıcının kendini bire bir ölçekli 3 boyutlu sanal bir ortamın içine sokmasına, gerçekte olduğu gibi mekanla etkileşime girmesine olanak verir. Daha tasarım aşamasındaki bir yapının içine girip gezdiğinizi, doğal aydınlanmasını inceleyebildiğinizi, kapılardan geçip farklı mekanların arasındaki ilişkiyi gözlemleyebildiğinizi, koridor uzunluğu ve eşyalar arasındaki mesafenin yeterli olup olmadığını algılayabildiğinizi düşünün. Bu teknoloji projeyi daha iyi tasarlayabilme ve sunabilme imkanı verecektir.

Proje sunumu için VR teknolojisinin müşterilerin önerilen bir modelle tam olarak etkileşime girmesine izin vermesi gerekecek; kapıları, pencereleri, ışıkları açıp kapatabilecek ve nesneleri odanın içinde hareket ettirebilecek. Bu etkileşim seviyesinden sonra müşterinin geri bildirim istenecektir.

Görüntü kaynağı: area.autodesk.com

Sanal gerçeklik teknolojisini tasarımcılar daha iyi tasarımlar üretebilmek için kullanabilecek. Autodesk’in LIVE platformu sanal gerçeklik teknolojisi üzerine çalışıyor ve tasarımcıların tasarlama aşamasında bizzat projeyi yaşayarak tasarlama imakanı veriyor. Adeta canlı tasarım. Autodesk 3ds Max’i kullanarak yaptığınız tasarımları 3ds Max Interactive kullanarak sanal gerçeklik (VR) dünyasına aktarabileceğiz.

Sanal gerçeklikte kullanılan yazılımları, blog içinde yer alan “Mimari Projeyi Sanal Gerçekliğe (VR) Aktarmak İçin Kullanılacak Yazılımlar” başlığı altında inceleyebilirsiniz.

3 – Mimaride Sanal Gerçeklik Teknolojisinin Getireceği Avantajlar

Sanal gerçeklik; mimarlara, paydaşlara ve son kullanıcılara alanı ve tamamlandığında bir projenin nasıl görüneceğini daha iyi anlamalarını sağlayacaktır. Değişiklikler ve çakışmalar inşaat başlamadan önce kolayca tespit edilip düzeltilebilir, bu da inşaat devam ederken maliyetli, zaman alıcı değişikliklerin azaltılmasına yardımcı olacaktır.

Belki de en önemlisi, sanal gerçeklik; mal sahipleri, mimarlar, mühendisler, son kullanıcılar ve müteahhitler de dahil olmak üzere ilgili tüm taraflar arasındaki iletişimi geliştirecek ve bu tarafların anında geri bildirime izin verecek ve böylece karar verme sürecini hızlandıracaktır.

Teknoloji aynı zamanda mimarların, tasarımı bilgilendirmek için bina sakinlerinin simüle edilmiş bir ortamda nasıl etkileşime gireceklerine dair veri toplamasına da olanak tanır. Bu veriler daha sonra diğer metrikler, veri noktaları ve parametrelerle birlikte, yüzlerce hatta binlerce tasarım alternatifi sunmak için tüm olası tasarım permütasyonlarını hızla çalıştırmak için tasarım yazılımına dönüşebilir. Bu, gün ışığını, enerji verimliliğini, bina sakinlerinin üretkenliğini artırmak veya kullanılacak en iyi yapı malzemelerini belirlemek için kullanılabilir. Sürükleyici bir teknoloji olarak, kullanıcıları tamamen etkileşimli bir 3D ortama taşıyacak ve onlara belirli bir oda, zemin veya bina tasarımının bir bütün olarak sanal bir temsilini keşfetme fırsatı verecek.

Görüntü kaynağı: area.autodesk.com

4 – Dünyada Bu Teknolojiyi Kullananlar Neler Yapıyor

Video oyun teknoloji uzmanı Henry Yu ,oyun sektöründen inşaat sektörüne geçti ve şirketi Kalloc Studios, Fuzor’u geliştirdi. Fuzor; Revit veya Rhino için bir eklenti gibi davranan ve 3D modelleri, oyuncular gibi tasarımcıların buluşup birlikte çalışabileceği gezici sanal ortamlara dönüştüren yazılımdır.

Bazı firmalar, sanal gerçeklik uzmanlığı oluşturarak yalnızca tasarımları somutlaştırma biçimimizde değil, aynı zamanda dünyamızın fiziksel olarak inşa edilmesi ve deneyimlenmesi biçiminde de devrim yaratacağımızı düşünüyor.

Bu teknolojinin mimarlıkta fayda sağladığına güzel bir örnek de Şanghay’daki bir Planetaryum Binası’dır. Hopkins’in ekibi, Grasshopper 3D için Lady bug ve IrisVR eklentilerini kullanarak, bu verileri VR’de deneyimlemek için binanın günışığı alımıyla ilgili çevresel verileri tasarımın içine aktardı. Tasarımcılar veriler hakkında bildikleri her şeyi hissedebiliyorlardı; ışığın nerelerde yoğunlaştığını, güneş ışınlarının sabah ve öğleden sonra nereye vuracağını…

Güneş ışınlarının yoğunlaştığı yerler renklendirilmiş. Görüntü kaynağı: ENNEAD ARCHITECTS.

5 – Mimarlıkta Sanal Gerçekliğin Geleceği

Fiziksel ve sanal dünyaların birleşmesi, mimarlık mesleğinde VR/AR teknolojileri için belki de en heyecan verici ve devrim niteliğindeki gelişmedir. Bir gün, mimarlar tamamen bir VR ortamında tasarım yapabilirler. Bu dosyalar doğrudan dijital üretimde kullanılabilir. Müteahhitler, inşaatı yönlendirmek için dijital ve fiziksel olanı yan yana görebilir ve tesis yöneticileri, enerji maliyetlerini düşük tutmak için binalardan gelen gerçek verilere çapraz referans verebilir. Bunlar gerçekleştiğinde, mimarlık eskisi gibi olmayacak.

İrem Nur Öksel
Mimar

Araştırmada Faydalanılan Kaynaklar: